Kastamonu'da Şimşir Kaşığa Coğrafi İşaret Geliyor

KASTAMONU (İHA) - Kastamonu Üniversitesi, şimşir kaşık üretiminin korunması ve tanıtılması amacıyla coğrafi işaret başvurusu yapmaya hazırlanıyor. Osmanlı döneminde Kastamonu’nun 8 köyünde yılda yaklaşık 2 milyon adet üretilen şimşir kaşık, günümüzde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Üniversitenin öncülüğünde Kastamonu Teknokent, Teknoloji Transfer Ofisi ve Ormancılık ve Tabiat Turizmi İhtisaslaşma Koordinatörlüğü iş birliğiyle "Geleneksel Kastamonu Şimşir Kaşık Yapım Atölyesi" gerçekleştirildi. Kastamonu Teknokent İdari Binası’nda gerçekleşen etkinliğe, 50 yılı aşkın süredir şimşir kaşık üreten ve devlet sanatçısı unvanına sahip Yüksel Erdoğan da katılım gösterdi. Akademisyenler ve öğrencilerin de yer aldığı atölyede, Erdoğan şimşir kaşık yapım sürecini uygulamalı olarak anlattı ve şimşir ağacının önemine değindi.

ŞİMŞİR AĞAÇLARI KELEBEK HASTALIĞI TEHDİDİ ALTINDA

Yarım asırdır bu işle uğraştığını belirten Yüksel Erdoğan, "Eskiden kaşık yapılırdı sadece şimdi çatal, kaşık, bıçak gibi 20’den fazla çeşidini yapıyoruz. Ağaç sıkıntısı çekiyoruz. Ağaçlar yok oluyor. Ağaçlara kelebek hastalığı geldi. Bu hastalık 4 yıl sürdü, yüksek yerlerde şimşir ağacının yaşını bulabiliyorsunuz ama alçak yerlerde hep ağaçlar kurudu. Bu konuyla ilgili Şenpazar Orman İşletme Müdürlüğüne dilekçe verdim. Şimşir ağaçları yok olmasın, çürümesin dedim, bize bu kuruyan ağaçları verin dedim. Dilekçem de hala geçerli ama vereceklerini söyleyip iki yıldan beri bizleri bekletiyorlar" dedi.

OSMANLI’DAN GÜNÜMÜZE 700 YILLIK GELENEK

Erdoğan, şimşir kaşık üretiminin Osmanlı döneminde en parlak dönemini yaşadığını vurgulayarak, "Osmanlı döneminde Şenpazar’da 8 köyde yıllık 1 milyon 800 bin şimşir kaşığı üretiliyordu. Osmanlılar, bu üretilen kaşığın yüzde 10’unu yani 180 bin kaşığı vergi olarak alıyormuş. İnsanlar o dönemde boş vakitlerinde sürekli kaşık yapıyorlardı. Gaz lambasının ışığında gece saat 11.00’e kadar kaşık üretirlerdi. Şimdi artık insan kalmadı köylerde, köylerde nesil sona doğru gidiyor artık. En genci benim, 63 yaşındayım" ifadelerini kullandı.

TALEPLERE YETİŞİLEMİYOR: 7 BİNDEN FAZLA SİPARİŞ GERİ ÇEVRİLDİ

Şimşir kaşık üretiminin azaldığını ancak talebin arttığını belirten Erdoğan, "Devamlı gelen siparişleri geri çeviriyorum. Bu yıl 7 binden fazla kaşık siparişini geri çevirdim. 7 bin kaşığın üretimi bir yıl sürüyor. Rağbet çok fazla ama yetiştiremiyoruz. Şu anda lüks restoranlarda dahi şimşir kaşık kullanılıyor. Bundan artık çatal, bıçaklarını da yapıyoruz. Bir de bu kaşıklar anti bakteriyel özellikte olmasından ötürü biraz daha fazla kullanılıyor. Doktorlar dahi tavsiye ediyor" dedi.

KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ COĞRAFİ İŞARET İÇİN HAREKETE GEÇTİ

Kastamonu Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Alperen Kaymakcı, Kastamonu’nun unutulmaya yüz tutmuş değerlerini gün yüzüne çıkarmak için çalıştıklarını belirterek, "Şenpazar’daki ziyaretimizde belediye başkanımız ve devlet sanatçısı Yüksel Erdoğan ile görüşüp şimşir kaşık üretim atölyesi etkinliğimizi gerçekleştirdik. Bölgede şimşir kaşığın önemli bir değer olduğunu, bunun 700 yıldır bir mazisinin olduğunu, Osmanlı dönemine kadar gittiğini ve bu kapsamda yıllık ciddi sayıda şimşir kaşığı, çatal, bıçak gibi mutfak gereçlerinin üretildiğini öğrendik. Bu kapsamda yaptığımız araştırmalarda henüz şimşir kaşığının coğrafi işaretinin alınmadığı ifade edildi. Üniversitemiz Teknoloji Transfer Ofisinde yer alan Paten Destek Ofisi, bu konuda belediyelerle sıkı bir iş birliği içerisinde bulunuyor. Bizler de şimşir kaşığın özellikle coğrafi işaretinin alınması gerektiği hususunu dile getirdik. Üniversite olarak bu kapsamda gerekli çalışmalara başlayacağız" diye konuştu.

Kaymakcı, şimşir kaşık üretiminin öğrencilere de tanıtılmasının önemine değinerek, "Burada amacımız hem öğrencilerin bölgenin önemli bir değeri olan şimşir kaşığı anlaması, öğrenmesi ve belki de bu gençlerimizden bir girişimcinin çıkarak şimşir kaşık üretimine başlaması. Aslında bakarsanız biz, ciddi anlamda üretimi desteklemek istiyoruz. Biz, Kastamonu Üniversitesi olarak ormancılık ve tabiat turizm alanında ihtisaslaşan bir üniversiteyiz. Bu kapsamda bölgenin, bölgesel kalkınmasını güçlendirecek, bölgede gizli kalmış değerleri ortaya çıkaracak her türlü projeyi ihtisaslaşma projesi olarak kabul ettiğimiz için bunların Kastamonu’nun bir değeri haline gelmesi noktasında çalışmalarımız devam ediyor" dedi.

"ŞİMŞİR KAŞIK ÜRETİMİ YENİDEN CANLANMALI"

Prof. Dr. Kaymakcı, şimşir odununun Türkiye’nin en yoğun ağaç türlerinden biri olduğunu belirterek, anti bakteriyel özelliği nedeniyle özellikle gıda sektöründe tercih edildiğini ekledi. "Bölgede aslına bakarsanız geçmiş yıllarda çok zengin bir kaşık üretimi mevcuttu. Cide, Şenpazar ve Pınarbaşı ilçelerinde her köyde 40-45 civarında insan şimşir kaşığı üretimi yapıyordu. Şu anda Kastamonu’ya baktığımız zaman bu işle uğraşan kişi sayısı azaldı. Bazı kaynaklara göre 10 civarında kişi kalmış. Bunun tekrardan yaygınlaştırılması ve bu ürünlerin Kastamonu ve ülke ekonomisine kazandırılması gerekiyor. Bu kapsamda da ciddi adımların atılması gerekiyor. Bunun da ilk adımını burada atmış bulunuyoruz" dedi.

Şimşir kaşık için coğrafi işaret süreci başlatılırken, Kastamonu Üniversitesi bu kültürel mirasın korunması ve yeni nesillere aktarılması için çalışmalarına devam edecek.