Toroslar’da Açık Hava Müzesi: Düğmeli Evleriyle Sarıhacılar

Toroslarda yer alan Sarıhacılar köyü, 800 yıllık tarihi camisi ve 'düğmeli evleri' ile alternatif turizmin parlayan yıldızı. Koruma altında olan köy, geçmişin izlerini taşırken, el işçiliği örnekleriyle de dikkat çekiyor. Yerli ve yabancı turist akını yaşıyor.

Toroslarda bir açık hava müzesi 800 yıllık geçmişi ve Antalya'nın düğmeli evleri ile meşhur olan ayrıca beton yapı bulunmayan eşsiz güzelliğe sahip "Düğmeli ev" olarak adlandırılan mimari yapıları ile ünlü. Sarıhacılar köyünün son hali dron ile görüntülendi. "Düğmeli ev" olarak adlandırılan mimari yapıları ile ünlü alternatif turizm alanı olan Akseki'nin Sarıhacılar köyü, düğmeli evlerinin yanı sıra eski camisi, müzesi nedeniyle ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Sarıhacılar, 2007 yılında Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından "Korunması Gerekli Kültür Varlığı" olarak tescil edilen yöredeki Sarıhacılar köyü, adeta geçmişe ışık tutuyor. Köyün ahşap oymacılığının en güzel örneklerinden birini barındıran 600 yıllık camisi, geçmişte Konya ve Antalya arasındaki tarihi kervan yolları üzerinde önemli bir mola yeri olan Sarıhacılar'da yörenin sivil konut mimarisinin özgün örneklerinden olan düğmeli evler ve eski konaklar, geçmişin görkemini yansıtan birer kültür mirası niteliğinde. Birçoğu zamanla yıkılan tarihi evler, son yıllarda birer birer restore edilerek yeniden ayağa kaldırılan düğmeli taş evleri, harman yerleri, zamanla yıkılıp yerle bir olan düğmeli evlerin yıkılıp taş yığını haline geldiği, tarihi yolları ve su sarnıçlarıyla Torosların sedir ve ardıç ormanlarının arasında yeniden eski canlılığına kavuşmaya başlayan Sarıhacılar köyü, dron ile görüntülendi. Toroslar'da açık hava müzesi konumundaki köyün tarihini en iyi yansıtan yapı ise bilinen en eski yapısı camisi. İpek Yolu'nun üzerinde kurulu köyün ahşap oymacılığını en güzel örnekleri 200-400 yıllık evleri ve 600 yıllık camisi tarihi geçmişe ışık tutan, geçmişin görkemini yansıtan birer kültür mirası olarak dikkat çekiyor. 1900'lü yıllara kadar köyde 160 hanenin olduğu önemli bir ticaret hattı üzerinde bulunan köyde kervanlarla alışveriş yapılıyordu. Ancak 1950 yıllarında araç yollarının açılmaya başlanmasıyla Kervanyolu önemini kaybetmiş ticari faaliyetlerinin azalması ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle köyden göçler yaşanmıştır. Bölge Akdeniz'in ılıman ve iç kesimlerin karasal iklimi arasında bir geçiş noktası özelliğini taşıyor Akdeniz bölgesinde diğer yerleşim yerlerine göre daha yüksek bir kesimde bulunan bu bölge yükseltinin etkisiyle yörede etkili olan serin hava nedeniyle Düğmeli evlerin inşasında kullanılan malzemeyi de doğrudan etkilemiş bu iki ilçede coğrafi çevre şartlarının şekillendirdiği yerel kültür geleneksel mimari ile kendini yansıtıyor. Temeli kırsal çevrenin mimari yapılar üzerindeki etkisini gösterirken kültürün doğal çevre şartları ile bağlantısını da yansıtıyor. Burası doğdukları yeri unutamayanların köyüdür. Almanya Hollanda Belçika ve İngiltere olmak üzere diğer batı ve doğu Avrupa ülkelerinden turistlerin uğrak yeri Sarıhacılar köyündeki 300 ila 400 yıllık düğmeli evler tarihi cami ve tarihi göç yolu ile birlikte ahşap ve taş işçiliğinin en özgün mimarisinin eşsiz örneklerini sünüyor geleneksel sivil mimari konut kültürünün özgün yapılarını barındıran Düğmeli evleri ile Sarıhacılar köyü tarihi kervan yollarının rotası üzerinde bulunuyor. Bölgenin önemli kırsal turizm noktalarından biri olan Sarıhacılar‘daki bazı evler Kültür ve Turizm Bakanlığının da desteğiyle restore edilmiştir. Çekimlerimiz esnasında halen çok sayıda yıkık ev yapısı vardır. Buna rağmen restore edilmiş ve yeniden ayağa kaldırılmış yapılar geçmiş yaşantıların anısını canlı tutmaya devam edecek yerel halkın çabalarına kültür ve turizm Bakanlığının maddi destekleri ile devam eden Sarıhacılar restorasyon çalışmaları sonucu köyün ziyaretçileri her geçen gün ciddi biçimde artmaya başlamıştır. Düğmeli taş evleri tarihi yolları ve su sarmışlarıyla Toroslar‘ın ardıç ormanlarının arasında yeniden eski canlılığına kavuşmaya başladı. "El işçiliğinin en güzel örnekleri" Sarıhacılar Köyü Kültür ve Turizm Dayanışma Derneği İstanbul Şube Başkanı Mehmet Orhan Can, Sarıhacılar köyünün özellikle tarihi camisinin en büyük özelliğinin mihrabı olduğunu söyledi. "Mihrabın tamamen el işçiliği ile yapıldığını dikkat çeken Can, "Mihrap tamamen yekpare bir ağaç üzerine yapılmış ve muhteşem bir el işçiliği bulunmaktadır. Bu hali ile yerli ve yabancı ziyaretçilerin çok fazla ilgisini çekmektedir. Sırf bunun için camiyi ziyaret edenler vardır. Yine tamamen el işçiliği ile yapılan ve el işçiliğinin çok güzel örneği olan Minber bulunmaktadır. Yapıldığı günkü hali ile bugün halen muhafaza edilebilmiş bir minberdir. Camimiz ağaç işlemeleri ile çok özel eserlere sahiptir" dedi. "Adeta açık bir hava müzesi" Sarıhacılar köyü aslında adeta açık bir hava müzesi olduğunu söyleyen Can, "Hiçbir özelliğini bozmayan köyümüz adeta açık bir hava müzesi gibidir. Hiçbir şekilde zaten beton girmemiş bir köydür. Bunun için ziyaretçilerin rağbetine mahzar oluyor. Bu köydeki evlerin bir kısmı bizim bundan 25 yıl öncesinden restorasyon çalışmalarımız başladı. Devletimizin de bu konuda bir hayli katkısı oldu. Bir takım eserlerin yeniden ayağa kaldırılması konusunda devletimizin desteği ile köy yeniden hayat bulmaya başladı. Buradaki düğmeli evler her bakımdan çok dikkat çekici bir özelliğe sahiptir. Özellikle burada doğal malzemelerden yani taşlardan ve ağaçlardan yapılan ev tarzıdır. Bu evler zaman içerisinde buradaki insanlar diğer şehirlere göç ettikten sonra maalesef kendi haline terk edilmişti. 25 seneki faaliyetimizle bu evler yeniden ayağa kaldırılmaya başlandı. O sayede her geçen gün ziyaretçi akınına uğramaya başladı" diye konuşan Can, şöyle devam etti "2001 yılında koruma altına alındı" "Sarıhacılar köyü 2001 yılında Antalya Koruma Kurulu tarafından koruma altına alındı. 2007 yılında ise sit alanı ilan edildi. Sit alanı olduktan sonra böyle bir yerin koruma amaçlı imar planına sahip olması gerekiyordu. Biraz uzun sürdü ama geçtiğimiz yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Koruma amaçlı imar planı yapıldı. Bir yıllık sürenin dolmasının ardından kesinlik kazanacak. Böylece eski evlerin mimarisine sadık kalmak kaydı ile evler yapılabilecek" diye sözlerini ekledi. "Ziyaretçilerin sayısı artıyor" Sarıhacılar köyü muhtarı Mehmet Yıldırım da, "Köyümüz tamamen açık bir müze gibidir. 800 yıllık camimiz, kervan göç yolu bir açık müze gibidir. Her geçen gün yerli ve yabancı ziyaretçilerimizin sayısı artmaktadır. Düğmeli evlerimizin restorasyonları yapılıyor. Tarihi camimizin ise restorasyonu tamamlandı. Ayrıca tarihi Han'ın restorasyonu 8 yıl önce tamamlandı. Köyde bulunan sarnıçlar halen ayakta. Köyümüzde kesinlikle hiç beton yapı bulunmamaktadır. Bir zamanlar terk edilen köyümüzden göç eden insanlar kendi evlerinin restorasyonlarını yapmaya başladılar. Yaz aylarında köyümüz kalabalık oluyor. Yine eskisi gibi canlanmaya başlandı. Köyümüzde düğmeli evler, tarihi camimiz, sarnıçlar, kervan göç yolu tamamen koruma altına alındı. Her geçen gün ise köyümüze yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı ise hızla artmaktadır" diye konuştu.